Αμαλία Κωτσαδάμ: "Κάθε καλλιτέχνης έχει μέσα του ένα φως που θέλει να το μοιράζει και να το διαχέει."

Φωτογράφος Δανάη Αϊβατζίδη Βουράκη

Ο μεγάλος Δημήτρης Χορν είχε πει «Ηθοποιός σημαίνει φως!». Για εσάς ποια είναι η έννοια του ηθοποιού;

Σίγουρα, κάθε καλλιτέχνης έχει μέσα του ένα φως που θέλει να το μοιράζει και να το διαχέει. Για μένα ο ηθοποιός είναι ένας φάρος κινούμενος που το φως του φωτίζει τα σκοτάδια όλων και τα δικά του φυσικά, που τα ψάχνει μανιωδώς. Είναι όπως, όταν θες να δείξεις σε κάποιον τον δρόμο και τον παίρνεις απ' το χέρι για να σ' ακολουθήσει. Έτσι κι ο ηθοποιός παρασύρει τον θεατή, τραβώντας τον σε κόσμους που 'χει ο ίδιος φτιάξει από χρυσόσκονη κι αέρα, με βιώματα, αναμνήσεις, ελπίδες, όνειρα, αξίες, πεποιθήσεις... αποσκευές πολλές. Και τον φέρνει ενώπιον μιας πραγματικότητας που 'χει λησμονήσει. Μιας πραγματικότητας που όλοι λίγο πολύ χανόμαστε μέσα της, χωρίς να τη ζούμε ουσιαστικά, απλά υποφέροντάς την. Γιατί αφήνουμε το μικρό κι ανούσιο να μεγαλώνει στο νου και την ψυχή, ώσπου η ζωή μας να γίνει πια «σα μια ξένη φορτική», αυτό που σε αποφυγή του, μας προέτρεπε ο Καβάφης. Ο ηθοποιός έχει χρέος να θυμάται και να θυμίζει, να μην αφήνει την μνήμη να φθίνει, να φέρνει στο προσκήνιο τους πιο κρυφούς μας φόβους και πόθους, ό,τι αποφεύγουμε να δούμε και να αποδεχθούμε, ό,τι για καιρό αφήναμε αναπάντητο, τον εαυτό μας τον ίδιο. Έχει την ευθύνη να εξυψώνει την ψυχή, να της προσφέρει βάλσαμο προς λύτρωσή της κι ένα παιχνίδι με κρυμμένους θησαυρούς, που βγαίνοντας απ' το θέατρο ο καθένας θα 'χει βρει τον δικό του. Μα πιο πολύ απ' όλα, έχει το χρέος, προς τον εαυτό του πρώτα, να παραμείνει ένα παιδί με το φως και το γέλιο του αναλλοίωτο.

Φωτογράφος Εμμανουήλ Κομνηνός

Πού βρισκόσασταν πριν ξεσπάσει η πανδημία;

Πριν ξεσπάσει η πανδημία βρισκόμουν σε μια συνεχή κίνηση με πρόβες, μουσική, χορό, μαθήματα πολλά και δουλειά. Οπότε, η «ακινησία» ήταν μάλλον ένα αναγκαίο διάλειμμα για μένα, αν και δεν κράτησε πολύ. Ήταν μια παύση διάρκειας δύο εβδομάδων περίπου, μέχρι να ξεκουραστώ και μετά πάλι στο πρόγραμμα, όπως αυτό μπορούσε να διαμορφωθεί, και σε όποιες ασχολίες μπορούσαν να συνεχιστούν για να το συντηρούν και να το συγκροτούν. Κατά τ' άλλα, η πανδημία νομίζω πως μας βρήκε όλους στη φάση που είμαστε στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας. Στο τρέξιμο, δηλαδή, πίσω από μία καθημερινότητα, στην προσπάθεια για το κάτι καλύτερο που θέλουμε να φτάσουμε ή να πιάσουμε, στο κυνήγι μιας ευτυχίας που δεν έρχεται ή δεν την βρίσκουμε, γιατί ξεχνιόμαστε με τόσο κυνηγητό και χάνουμε το νόημα. Ίσως, τελικά, αυτή την παύση χρειαζόμασταν μετά από τόσο λαχάνιασμα. Να σκύψουμε κρατώντας τα γόνατα με τα χέρια μας και να πάρουμε μιαν ανάσα βαθιά. Να εγκύψουμε επιτέλους στο μέσα μας και να αφήσουμε την φυσική ροή να μας οδηγήσει. Οξύμωρο με τόσο περιορισμό και έλλειψη οξυγόνου, αλλά μόνο τότε εκτιμάς όσα είχες ως δεδομένα. Αυτός ίσως είναι ένας ακόμη από τους λόγους που μας πόνεσε ο εγκλεισμός. Γιατί έχουμε βάλει στην άκρη τόσο πολύ το συναίσθημά μας, που όταν έρχεται η στιγμή να μας μιλήσει μέσα σε τόση σιωπή - μιας και πριν δεν το ακούγαμε με τόση βαβούρα γύρω και μέσα μας - μας πιάνει στον ύπνο και τρομάζουμε. Επομένως, ουδέν κακόν αμιγές καλού.

Φωτογράφος Άκης Αηδόνης

Φωτογράφος Χρίστος Παπαναστασίου

Εν καιρώ οικονομικής κρίσης, πιστεύετε πως ο κόσμος συνεχίζει να επενδύει στο θέατρο σαν μέσο πολιτισμού και διασκέδασης;

Υπάρχει πάντα μια πτώση στις αρχές κάθε οικονομικής κρίσης, όσον αφορά στις τέχνες και ιδίως τις παραστατικές. Στην πορεία, όταν τα πράγματα καλυτερεύουν και η επιβίωση δεν είναι τόσο δύσκολη, παρατηρείται άνοδος σε σύγκριση με την αρχή. Και τώρα, μετά την καραντίνα, αυτή η ανάκαμψη θα αργήσει, αλλά θα έρθει. Δυστυχώς, όταν στερείσαι τα απαραίτητα για την επιβίωσή σου, είναι δύσκολο να καλύψεις τις ανάγκες που έχεις σε πνευματικό και ψυχικό επίπεδο. Παρόλο που τότε ακριβώς, γίνονται πιο επιτακτικές. Το θετικό είναι, ότι πάντα υπάρχουν ή θα βρίσκονται τρόποι επαφής με την τέχνη. Το ζητούμενο είναι να μην απαξιώνεται η ίδια και η διαδικασία της, ο τρόπος, ο κόπος, η εργασία, δηλαδή, όσων συντελούν σε αυτήν. Να λογαριάζεται η τέχνη και η εργασία της, ως αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας, όπως κάθε εργασιακός κλάδος, με τα παρακλάδια του και τις ιδιαιτερότητές του. Και οι απαιτήσεις κοινού και εργαζομένων να είναι όσο πιο υψηλές γίνεται, επιζητώντας πάντα το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, ώστε να υπάρχει και λόγος για να επενδύει ο κόσμος στην τέχνη. Στο θέατρο, μέχρι και πριν τέσσερις-πέντε μήνες περίπου, υπήρχε αυτό έως ένα βαθμό. Ο κόσμος επένδυε δηλαδή όσο μπορούσε στο θέατρο, ως μέσο πολιτισμού και διασκέδασης. Αυτό όμως, δεν αρκεί για να πούμε αν λύθηκε το πρόβλημα εν μέσω οικονομικής κρίσης ή όχι. Επιφανειακά, ίσως. Αλλά θέλει πολύ δουλειά, ωρίμανση και ειλικρίνεια, για να αντιμετωπίσουμε το θέατρο σαν ένα από τα βασικά μέρη του πολιτισμού που δίνει τους καρπούς του και λαμβάνει πίσω τους σπόρους εκείνους, που θα συντελέσουν στην διαιώνισή του. Και αυτό αφορά σε όλους μας, είτε βρισκόμαστε στα καθίσματα ενός θεάτρου είτε πάνω ή πίσω από την σκηνή.

Ποια είναι τα σχέδια σας και ποιες οι επιθυμίες σας για το υπόλοιπο 2020;

Να ολοκληρώσω όποια καλλιτεχνική διαδικασία έχω ξεκινήσει ή είναι σε αναμονή. Να χαρτογραφήσω και να φέρω στη σφαίρα του πραγματικού, όσες επιθυμίες και στόχους είχα στο μυαλό μου και ήρθε ο καιρός της υλοποίησής τους. Και να εξελίξω τις δεξιότητες και τα στοιχεία του χαρακτήρα μου που θα με προχωρήσουν, τόσο επαγγελματικά όσο και προσωπικά.

Φωτογράφος  Άκης Αηδόνης

Κλείνοντας ποιο μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στους αναγνώστες μας;

Να τολμάτε. Να μην φοβάστε. Να έχετε ήθος σε ό,τι κάνετε και να είστε ταπεινοί. Να αγαπάτε τον εαυτό σας και να τον προφυλάσσετε. Να ακούτε το ένστικτο και το σώμα σας. Να βλέπετε πίσω απ' την εικόνα, πιο βαθιά, και να μπαίνετε στα παπούτσια του άλλου. Να χαίρεστε με την χαρά του. Να συγχωρείτε. Να δίνετε χωρίς να περιμένετε πρώτα να πάρετε και «αν είναι να 'ρθει, θε να 'ρθεί» ό,τι είναι. Έχετε τα μάτια μόνον ανοιχτά, να το κρατήσετε αν αξίζει.