Κατερίνα Αντωνιάδου: "Η τέχνη επικοινωνεί συναισθήματα, ιδέες, ξεμπροστιάζει τα κακώς κείμενα, διαμορφώνει συνείδηση – ατομική και πολιτική."

Ο μεγάλος Δημήτρης Χορν είχε πει «Ηθοποιός σημαίνει φώς!», για εσάς ποια είναι η έννοια του ηθοποιού;

Το 1962 ο Μάνος Χατζιδάκις έγραψε το τραγούδι «Ηθοποιός σημαίνει φως» και το ερμήνευσε ο Δημήτρης Χορν, σε μια εποχή, νομίζω, λίγο πιο αθώα και λιγότερο αδηφάγα. Τα είπε όλα ο Χατζιδάκις και είμαι πολύ μικρή για να τον συμπληρώσω. Βέβαια, τίποτα δεν μένει στάσιμο. Την στιγμή που λες ¨Κοίτα αυτό το δέντρο», την ίδια στιγμή που το λες, αυτό το δέντρο έχει κιόλας αναπτυχθεί περισσότερο. Όταν λοιπόν, όλα γύρω αλλάζουν - ειδικά με το πέρασμα τόσων χρόνων - αλλάζουν οι ρυθμοί, αλλάζουν οι ίδιοι οι άνθρωποι, οι ανάγκες μας, δεν μπορεί και το θέατρο να μην προσαρμοστεί σε κάθε είδους καινοτομία. Και το θέατρο χωρίς τους ηθοποιούς είναι απλώς ένας άδειος χώρος. Ετυμολογικά και μόνο, ηθοποιός είναι αυτός που δημιουργεί ήθος - χαρακτήρα. Εν έτη 2020 λοιπόν, θα σταθώ σε αυτό. Για να δημιουργήσουμε έναν χαρακτήρα, ας φτιάξουμε πρώτα το δικό μας το ποιον ή τουλάχιστον να είμαστε σε αυτή την διαδικασία. Ας γνωρίσουμε πρώτα το δυναμικό το δικό μας. Το ποιοι πραγματικά είμαστε. Ας κάνουμε πρώτα μια διαδρομή προς αυτή την γνώση. Πώς αλλιώς θα μπούμε σε άλλες φανταστικές συνθήκες; Αυτός ο άνθρωπος λοιπόν, είναι για εμένα ο λεγόμενος ηθοποιός. Μακριά από κάθε πολιτική εμπλοκή και καθοδήγηση. Δεν την χρειάζεται - φανερά τουλάχιστον. Ό,τι έχει να πει, το λέει μέσα από το έργο του. Μετά συνεχίζω με το τραγούδι του Χατζιδάκι. 

Οι μέρες που ζούμε είναι δύσκολες, πώς όμως πιστεύετε ότι μπορούμε να τις κάνουμε καλύτερες;

Το ότι οι μέρες είναι δύσκολες, αυτό αυτόματα δεν χρειάζεται να συγχέεται με την ασχήμια και να πρέπει να κάνουμε αυτές τις μέρες καλύτερες. Ίσως στην δυσκολία να βρίσκεται η ομορφιά ή η κρυμμένη αρμονία. Αντιλαμβανόμενη όμως την έννοια της «δυσκολίας», όπως την θέτετε, την αποφυγή της και την αναστροφή μας στις καλύτερες μέρες, θα αναφερθώ στην ζήτηση της καλοσύνης. Αν δεν υπάρχει αυτή η ζήτηση, τότε κανείς δεν θα μπορέσει να είναι ή να παραμείνει καλός για πολύ. Χρειαζόμαστε καινούρια παιδεία, καινούρια πεδία δράσης, καινούριες διαστάσεις, οι οποίες δεν θα εναντιώνονται σε τίποτα το παλιό. Κι όταν λέω παλιό, αναφέρομαι στο σάπιο ή μουχλιασμένο, στο διεφθαρμένο. Πρωτίστως, στην ατομική διαφθορά και κατ' επέκταση, στην διαφθορά που ασκείται από την πολίτική του κάθε κράτους. Ένας τρόπος για να κάνουμε τις μέρες μας καλύτερες είναι να είμαστε θαρραλέοι και όποτε χρειάζεται να επιλέξουμε ανάμεσα στο ψέμα και στην αλήθεια, να επιλέγουμε την αλήθεια. Ο καλύτερος τρόπος να γνωρίσεις, να ζήσεις, να υπάρχεις. Ο καλύτερος τρόπος να κάνουμε τις μέρες μας καλύτερες. 

Πώς μπορεί η Τέχνη να «φωτίσει» το σκοτάδι του εγκλεισμού;

Η περίοδος του εγκλεισμού φαινομενικά τελείωσε και η τέχνη ήταν παρούσα, με χέρια στην ανάταση, κραυγάζοντας για βοήθεια για να συνεχίσει να υπάρχει. Άλλοι νόμιζαν ότι μας χαιρετούσε, ενώ στην ουσία κουνούσε τα χέρια της γιατί πολύ απλά πνιγόταν. Θα ανατρέξω στον Μπρεχτ για να σας απαντήσω, αναφερόμενη στην τέχνη του ηθοποιού. « Το θέατρο δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Μπορεί όμως να αλλάξει τους θεατές. Αυτοί αν θέλουν μπορούν ν' αλλάξουν τον κόσμο.» Η τέχνη να επικοινωνεί συναισθήματα, ιδέες, να ξεμπροστιάζει τα κακώς κείμενα, να διαμορφώνει συνείδηση - ατομική και πολιτική.

Πού ήσασταν πριν την πανδημία;

Πριν την πανδημία δούλευα στο θέατρο, στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», σε μια παράσταση της Μιμής Ντενίση, «Κι από Σμύρνη... Σαλλονίκη». 

Γιατί πιστεύετε ότι όλο και περισσότερος κόσμος επιλέγει τον χώρο της υποκριτικής;

Είναι αλήθεια ότι στην χώρα μας είναι χιλιάδες οι ηθοποιοί και μάλιστα αυξανόμενοι, αν αναλογιστούμε όσους αποφοιτούν κάθε χρόνο από τις δραματικές σχολές. Δεν γνωρίζω γιατί συμβαίνει αυτό. Πολλοί ηθοποιοί υποστηρίζουν ότι είναι ένα είδος ψυχοθεραπείας - μια άποψη που με βρίσκει τελείως αντίθετη. Ίσως για τους θεατές που επιλέγουν την υποκριτική ως μέσο ψυχαγωγίας να λειτουργεί ως ψυχοθεραπεία, γιατί βρίσκουν σημεία ταύτισης με τους ήρωες ή με τις καταστάσεις των έργων. Και ευτυχώς ο κόσμος πηγαίνει θέατρο και το αναζητά. Ίσως να αναζητά την προσωπική του λύτρωση μέσα από αυτό. Μην ξεχνάμε ότι στις αρχαίες τραγωδίες η λύτρωση ήταν στο τέλος ζητούμενο. Τώρα, γιατί τόσοι πολλοί ηθοποιοί επιλέγουν αυτή την τέχνη... μάλλον έχουν έναν διαφορετικό τρόπο αντίληψης των πραγμάτων. Μια διαφορετική οπτική. Νομίζω είναι ένα ένστικτο που τους καθοδηγεί. Κι αν δεν είναι ένστικτο, ίσως επιλέγουν έναν διαφορετικό τρόπο προσέγγισης της δικής τους πραγματικότητας, έναν εναλλακτικό τρόπο ύπαρξης, με μια πιο ¨φευγάτη¨ θεώρηση της φύσης και του εαυτού τους. Κι όταν λέω ¨φευγάτη¨ θεώρηση, αναφέρομαι σε μία θεώρηση μη κατασκευάσιμη, χωρίς στεγανά, στείρες απομιμήσεις, πατημένα κατασκευάσματα του νου, που δεν αντανακλούν αυτό που ακριβώς είναι η ζωή. Φιλοσοφίες πάντα τόσο λογικές, κομμένες και ραμμένες από τον άνθρωπο, που αν τις ακολουθήσεις μπαίνεις νοικοκυρεμένα σε νόρμες που η κοινωνία επιβάλλει. Ίσως οι άνθρωποι της υποκριτικής ακολουθούν το παράδοξο, γιατί η ίδια η ζωή είναι παράδοξη. 

Έχετε να μας διηγηθείτε μια περίεργη κατάσταση που ζήσατε πάνω στη σκηνή;

Δεν έχω να διηγηθώ κάτι περίεργο ή τουλάχιστον δεν το έχω αντιληφθεί ως περίεργο. Θα σας πω όμως μια μικρή αστεία ιστορία. 2015 παίζω για πρώτη μου φορά στο θέατρο, σε ένα έργο του δασκάλου μου, Γιώργου Αρμένη, «Τέσσερα πρόσωπα κι ο Θεός απ' έξω», σε σκηνοθεσία δική του. Σε μια σκηνή λοιπόν, με τον Γιώργο Αρμένη, ενώ την είχε σκηνοθετήσει ¨δραματικά¨, - δεν συμφωνώ με τους όρους αυτούς, αλλά τους χρησιμοποιώ για την ώρα - έπρεπε να ήμουν σε μια πολύ ¨δραματική¨ ψυχοσύνθεση και είχα σκηνοθετική οδηγία να τον κοιτάζω στα μάτια. Αυτός λοιπόν, γυρνούσε με πανέξυπνο τρόπο την πλάτη του στο κοινό και μου έκανε γκριμάτσες! Παντός φύσεως! Από την μία ήθελα να λυθώ στα γέλια, από την άλλη νευρίαζα που μου το έκανε αυτό, ειδικά σε εκείνη την συγκεκριμένη σκηνή. Όταν τον ρώτησα για ποιο λόγο γίνεται αυτό κάθε φορά και του εξέφρασα τον θυμό και το παράπονό μου, μου απάντησε: «Θέλω μόνο να σου δίνω δύναμη. Να ξέρεις ότι είμαι εκεί, δίπλα σου.» Ήταν ένας περίεργος τρόπος να μου δείχνει εκείνη την στιγμή την αγάπη του, την έγνοια του και την ουσιαστική παρουσία του. Φυσικά, δεν σταμάτησε να με πειράζει κι εγώ απλά συνέχιζα να αναμετριέμαι με τις δυνάμεις και τις αντοχές μου!

Ποια είναι τα σχέδιά σας και ποιες οι επιθυμίες σας για την υπόλοιπη χρονιά;

Τελευταία προσπαθώ να μην κάνω σχέδια, γιατί με τα σχέδια μπαίνουν στόχοι και ο στόχος βρίσκεται σε όλο τον δρόμο. Δεν βρίσκεται στο τέλος του. Όταν ο δρόμος τελειώσει, δεν σημαίνει ότι φτάνεις απαραίτητα στον στόχο. Αν είμαι στον δρόμο, είμαι στον στόχο. Επιθυμώ υγεία, ψυχική ισορροπία και υποκριτική που να με εκφράζει και να μπορώ να ζήσω από αυτήν. 

Κλείνοντας ποιο μήνυμα θέλετε να στείλετε στους αναγνώστες μας;

Τον συνάνθρωπό μας και τα μάτια μας.

Την φύση και τα μάτια μας.

Τον πολισμό μας και τα μάτια μας.